58 کارگاه سفال گری برآباد زیر خاک!
گزارشی از هنر فراموش شده سفالگری در روستای «برآباد» بخش روداب[...]
روستای «برآباد» با جمعیت حدود هزار نفر دربخش روداب و در فاصله 45کیلومتری شهرستان سبزوار قرار دارد. حرفه اصلی مردم این روستا در گذشته هنر سفال گری بوده است که با وجود63 کارگاه سفال گری ،این روستا را به قطب سفال گری در منطقه تبدیل کرده بود. اما متاسفانه به مرور با حذف سفال از زندگی مردم، این کارگاه ها از بین رفت و این هنر نیز در این روستا به فراموشی سپرده شد. به طوری که امروزه از 63 کارگاه در گذشته فقط پنج کارگاه و آن هم به صورت مخروبه وجود دارد که یکی از این کارگاه ها برای فعالیت بازسازی شده است.یکی از پیشکسوتان حرفه سفال گری در این باره گفت: بعد از 30سال تحقیق در باب پیشینه سفال در کشور به این نتیجه رسیدم که این روستا یکی از منابع با ارزش سفال گری است که طرح کوزه آن منحصر به فرد است که باید قدر این ظرفیت مهم را در روستای برآباد بدانیم.«محمد برآبادی» در خصوص ویژگی سفال و خاک روستا افزود: ساختار کوزه های تولید شده در این روستا به خاطر ویژگی هایی که دارد،املاح و رسوبات معلق در آب را در کف خود نگه می دارد که این از لحاظ علمی بسیار حائز اهمیت است. همچنین خاک «رس» این روستا نیز جزو بهترین نوع است.این محقق سبزواری همچنین احیای سفال گری را زمینه توسعه و اشتغال زایی برای روستا دانست و اظهار کرد: از 63 کارگاه فعال در این روستا فقط پنج کارگاه و آن هم به صورت مخروبه باقی مانده که جای تاسف دارد.وی اضافه کرد: اداره میراث فرهنگی می تواند کمک موثری برای احیا و مرمت کارگاه ها به شکل سنتی ارائه کند تا از این طریق بتوانیم برای انتقال اطلاعات سفال گری به نسل جوان بی بهره نمانیم.
بخشدار روداب نیز در خصوص هنر سفال گری در روستای برآباد گفت:هویت منطقه روداب و برآباد با سفال گری گره خورده و سفال گری این روستا میراث فرهنگی آن است. «محمود شم آبادی» درباره کارگاه های سفال گری اظهار کرد: در گذشته 63 کارگاه سفال گری فعالیت داشت که امروزه ساختمان این کارگاه ها نیز به دلایل مختلف از بین رفته است.وی درباره دلایل تعطیلی کارگاه های سفال گری در روستای «برآباد» افزود:چون عمده فعالیت سفال گران این منطقه ساخت کوزه بوده است با خارج شدن کوزه از زندگی مردم، سفال گران دیگر نتوانستند براساس نیاز مخاطب محصول جدید تولید کنند.وی در خصوص ضرورت های احیای این صنعت اظهار کرد:با توجه به صنعت سفال گری و احیای آن می توانیم مسئله گردشگری روداب را تقویت کنیم و با ترغیب جوانان و مردم به بحث سفال گری در حوزه اشتغال هم می توانیم برنامه ریزی کنیم. بخشدار روداب در خصوص اقدامات صورت گرفته برای احیای سفال گری در منطقه تصریح کرد:ما هر ساله جشنواره سفال را در این روستا برگزار می کنیم و الان هم موزه سفال و گنجینه سفال در حال ساخت است که این موزه تا کنون 30درصد پیشرفت فیزیکی دارد.همچنین درصدد هستیم یکی از کارگاه های قدیمی را احیا کنیم.وی خاطرنشان کرد: همچنین به سفال گران قول داده ایم که کوره سفال پزی را با تمام هزینه های آن به صورت رایگان به مدت یک سال در اختیار سفال گران قرار دهیم.همچنین آموزش و استعدادیابی سفال گری را در مقطع دانش آموزی شروع کرده ایم.
رئیس اداره میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری سبزوار نیز در خصوص پیشینه این صنعت در این روستا گفت:صنعت سفال گری روستای برآباد قدمتی حدود ۵۰۰ سال دارد. البته سفال در سبزوار قدمت زیادی دارد چرا که در تاریخ بیهقی از سفال گران و قدمت سفال سبزوار نام برده شده است. «علیرضا سلیمانی»درباره راهکارهای احیای این صنعت اظهار کرد:برای احیای این صنعت در این روستا ابتدا باید بتوانیم طراحی های سفالینه ها را نسبت به طراحی های روز ارتقا دهیم نه این که با سلایق حرکت کنیم، بلکه تنوعی در طراحی ها ایجاد کنیم تا بازار روز دنیا را به دست آوریم. وی ادامه داد:باید کارگاه های سفال دراین منطقه تثبیت و از آن ها حمایت شود. رئیس اداره میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری سبزوار در خصوص مهم ترین کاری که در این روستا در دست انجام است گفت: یکی از مهم ترین کارها طراحی طرح دهکده غرب خراسان رضوی است که از مسئولان میراث فرهنگی استان می خواهیم که از این طرح حمایت کنند تا بتوانیم این دهکده را به عنوان مبنا و مرکز سفال غرب خراسان رضوی معرفی کنیم.
فرماندار سبزوار نیز با اشاره به خدمات صورت گرفته در روستاها گفت:37سال از عمر نظام جمهوری اسلامی می گذرد که اگر بخواهیم با گذشته مقایسه کنیم ، خدماتی که در روستا ها انجام شده بسیار زیاد است. با وجود همه این خدمات و توجه به زیر ساخت ها ، یک حلقه مفقوده در حوزه برنامه ریزی روستاها وجود دارد و آن بی اعتنایی به توانمندی روستاها است.«احمد برادران» با ابراز نارضایتی از تعطیلی کارگاه های سفال گری در برآباد افزود: هنر و خلاقیتی که در این منطقه است شاید در کشور بی نظیر باشد. ما باید در شهرستان ظرفیت های مختلف روستاها را شناسایی کنیم تا بتوانیم علاوه بر ایجاد اشتغال ، آثار ماندگاری خلق کنیم.فرماندار سبزوار همچنین از مسئولان میراث فرهنگی خواست تا صنعت سفال گری را دوباره احیا کنند.
