نویسندگان معاصر مصرى که وقایع اسلام را تحلیل کرده اند حق حضرت على (علیه السلام) را چنانکه شایسته مقام اوست و یا لااقل به نحوى که در تواریخ ضبط شده است ادا نکرده اند و فداکارى امیر مؤمنان را در ردیف دیگران قرار داده اند. از این رو لازم مى دانیم اجمالى از فداکاری هاى آن حضرت را از منابع خودشان در اینجا منعکس سازیم .
1- ابن اثیر در تاریخ خود(1) مى نویسد:
پیامبر (صلی الله علیه و آله) از هر طرف مورد هجوم دسته هایى از لشکر قریش قرار گرفت . هر دسته اى که به آن حضرت حمله مى آوردند حضرت على (علیه السلام) به فرمان پیامبر به آنها حمله مى برد و با کشتن بعضى از آنها موجبات تفرقشان را فراهم مى کرد و این جریان چند بار در احد تکرار شد. به پاس این فداکارى ، امین وحى نازل شد و ایثار حضرت على را نزد پیامبر ستود و گفت : این نهایت فداکارى است که او از خود نشان مى دهد. رسول خدا امین وحى را تصدیق کرد و گفت :"من از على و او از من است" سپس ندایى در میدان شنیده شد که مضمون آن چنین بود:
"لاسیف الا ذوالفقار، و لا فتى الا على".
شمشیرى چون ذوالفقار و جوانمردى همچون على نیست .
ابن ابى الحدید جریان را تا حدى مشروح تر نقل کرده ، مى گوید:
دسته اى که براى کشتن پیامبر (صلی الله علیه و آله) هجوم مى آوردند پنجاه نفر بودند و على (علیه السلام) در حالى که پیاده بود آنها را متفرق مى ساخت .
علاوه بر این مطلب که از نظر تاریخ مسلم است ، من در برخى از نسخه هاى کتاب محمد بن اسحاق ];92ریان آمدن جبرئیل را دیده ام . حتى روزى از استاد خود عبدالوهاب سکینه از صحت آن پرسیدم . وى گفت صحیح است . من به او گفتم چرا این خبر صحیح را مؤلفان صحاح ششگانه ننوشته اند؟ وى در پاسخ گفت : خیلى از روایات صحیح داریم که نویسندگان صحاح از درج آن غفلت ورزیده اند!(2)
گروهى که تعداد آنان از پنجاه نفر تجاوز مى کرد قصد جان پیامبر کردند و تنها حملات آتشین حضرت على بود که آنان را متفرق مى کرد. جبرئیل این فداکارى حضرت على (علیه السلام) را به پیامبر(صلی الله علیه و آله) تبریک گفت و پیامبر فرمود:
2- در سخنرانى مشروحى که امیر مؤمنان براى در محضر گروهى از اصحاب خود ایراد فرمود به فداکارى خود چنین اشاره مى فرماید:
هنگامى که ارتش قریش سیل آسا بر ما حمله کرد، انصار و مهاجرین راه خانهء خود گرفتند. من با وجود هفتاد زخم ازآن حضرت دفاع کردم .
سپس آن حضرت قبا را به کنار زد و دست روى مواضع زخم ، که نشانه هاى آنها باقى بود، کشید. حتى به نقل صدوق ، حضرت على (علیه السلام) در دفاع از وجود پیامبر (صلی الله علیه و آله) به قدرى پافشارى و فداکارى کرد که شمشیر او شکست و پیامبر شمشیر خود را که ذوالفقار بود به وى مرحمت نمود تا به وسیله آن به جهاد خود در راه خدا ادامه دهد (3)
3- ابن ابى الحدید مى نویسد: