دختران فراری در دام اهداف نامشروع
دختران فراری در دام اهداف نامشروع
امروزه با پیشرفت جوامع و پیچیدگی‌های آن، مشکلات و ناهنجاری‌های اجتماعی نیز به شیوه و شکل جدید نمود پیدا می‌کند. در کشور ما با توجه به معیارهای سنتی و دینی آن برخی ناهنجاری‌های اجتماعی بیشتر به چشم می‌آید و ارتکاب به آن از قبح بیشتری برخوردار است.
یکی از این ناهنجاری‌ها فرار دختران نوجوان و جوان از خانه است. دختران فراری به دخترانی اطلاق می‌شود که به دلایل مختلف فردی، خانوادگی و اجتماعی برای رهایی از وضع موجود و دست‌یابی به خواسته‌ها و آرزوها در خارج از خانه فرار می‌کنند.
این پدیده از نظر خانواده‌های ایرانی به قدری زشت و شرم‌آور است که تا جایی که بتوانند این مسئله را از نزدیک‌ترین دوستان و بستگان نیز پنهان می‌کنند. زیرا دختران بسیار آسیب‌پذیرتر از پسران هستند و آثار و تبعات سوء فرار بر آنان بسیار بیشتر است. اقدام به فرار از خانه نوعی واکنش به شرایطی است که از نظر فرد نامساعد و غیرقابل تحمل است که با هدف دست‌یابی به آرزوها و برخی آزادی‌ها در محیط خارج از منزل صورت می‌گیرد. اینان آمال و آرزوهای خود را در خارج از خانه و یا حتی خارج از کشور جستجو می‌کنند اما راه دست‌یابی به این آرزوها فرسنگ‌ها با آنچه که در واقعیت‌هاست فاصله دارد. برخی از دختران برای اولین بار از منزل فرار می‌کنند و با تلاش مددکاران اجتماعی و آگاه شدن خانواده‌ها برای حل مشکل، دیگر این اتفاق تکرار نمی‌شود اما در برخی موارد دیده شده که دختران پس از بازگرداندن باز هم بارها از منزل می‌گریزند. لازم است ذکر شود که گرچه ممکن است دختری برای یک بار اقدام به فرار کند و دیگر این عمل را مرتکب نشود، اما به دلیل آزارهایی که در طول مدت فرار اعم از جنسی و غیره می‌بیند، اثرات سوء روانی بر وی باقی می‌ماند و در آینده ممکن است با مشکلات روانی مواجه شود.
گرچه ممکن است دختری برای یک بار اقدام به فرار کند و دیگر این عمل را مرتکب نشود، اما به دلیل آزارهایی که در طول مدت فرار اعم از جنسی و غیره می‌بیند، اثرات سوء روانی بر وی باقی می‌ماند و در آینده ممکن است با مشکلات روانی مواجه شود
از آنجا که اغلب دختران فراری پس از چند ساعت درگیر باندهای فساد و خلافکاری می‌شوند، بنابراین این پدیده علاوه بر اینکه مخاطراتی برای دختر و خانواده وی ایجاد می‌کنند موجب افزایش جرم، جنایت و فساد در جامعه می‌شود. وقتی خانه محلی ناامن، سرد و پر از مشکل باشد، فرد پس از فرار با کوچک‌ترین محبت و ابراز همدردی و به دلیل کم‌تجربگی و سن پایین آرامش را در خیابان و در کنار غریبه‌ها جستجو می‌کند و به سادگی در دام افراد گرگ صفت جامعه می‌افتد و بلافاصله در اولین اقدام، مورد اذیت و آزار جنسی قرار می‌گیرد. یک دختر فراری هنگام فرار قصد پیوستن به مکان‌های جرم خیز و درگیر شدن با مفاسد اجتماعی را ندارد اما به دلیل بی سرپناهی و نداشتن پول کافی ناچار است که به چنین مکان‌هایی پناه ببرد و این نقطه آغاز بزهکاری و فساد در اوست که اگر به کانون خانواده بازنگردد و یا از سوی مراکز انتظامی و بهزیستی شناسایی نشود، طولی نخواهد کشید که خود تبدیل به یک خلاف‌کار حرفه‌ای خواهد شد و کارهایی همچون قاچاق، روسپی‌گری، دزدی، قتل و... را با مهارت و بدون نگرانی از مفسده آن مرتکب می‌شود.
در چنین شرایطی است که یک دختر همه لطایف و عواطف دخترانه و زنانه خود را از دست می‌دهد و دیگر نمی‌توان از او انتظار داشت که بتواند در آینده محیطی گرم و صمیمی همراه با احساسات زنانه برای یک خانواده فراهم کند.
فرار دختران اثرات سویی می‌گذارد که برخی از آن‌ها عبارت است از: احتمال ابتلا به انواع بیماری‌های جنسی و واگیردار؛ بروز اختلالات روحی، روانی و شخصیتی؛ افزایش جرم و جنایت در جامعه؛ افزایش قاچاق انسان از طریق مرزهای کشور؛ افزایش فحشا و مصادیق فساد در جامعه؛ سلب اعتماد خانواده از فرزند خود؛ لکه‌دار شدن حیثیت و شرافت خانوادگی و سرافکندگی در برابر دوستان و آشنایان؛ تهدید بهداشت روانی و سلامت محیطی جامعه؛ تحمیل هزینه‌هایی بر بدنه جامعه و دولت؛ ایجاد تزلزل در بنیان جامعه با ورود این افراد به اجتماع؛ الگو گرفتن سایر دختران حاضر در اجتماع از این افراد.
پدیده فرار دختران علل و عوامل مختلفی دارد این علل در سه حوزه فردی، اجتماعی و خانوادگی قابل تأمل و بررسی است. البته اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلیل بزهکاری اجتماعی افراد به خصوص فرار دختران از خانه، خانواده است. اما برخی عواملی که موجب فرار از خانه می‌شود عبارت است از: اختلالات شخصیتی، اختلالات روانی، عدم وجود آرامش در خانواده، اختلافات والدین، اعتیاد، طلاق، فقر اقتصادی، فقر فرهنگی، خشونت در خانواده، آزارهای جنسی، تبعیض میان فرزندان، ارتباط با دوستان ناباب، سختگیری‌های افراطی و غیرمنطقی، اصرار بر ازدواج اجباری، ارتباطات اینترنتی. شناخت این عوامل می‌تواند در کاهش فرار دختران و بالا رفتن سطح آگاهی خانواده برای جلوگیری از این پدیده موثر باشد.
اینان آمال و آرزوهای خود را در خارج از خانه و یا حتی خارج از کشور جستجو می‌کنند اما راه دست‌یابی به این آرزوها فرسنگ‌ها با آنچه که در واقعیت‌هاست فاصله دارد
برای جلوگیری از پیشرفت چنین پدیده‌ای و کاهش آسیب‌های فردی و اجتماعی تدابیر و راهکارهایی باید در نظر گرفت. همواره پیشگیری بهتر از درمان است. در این راستا اقداماتی را می‌توان به کار بست تا از وقوع این عمل جلوگیری کرد. از جمله این اقدامات عبارت است از:
- تحکیم بنیان خانواده و احیای ارزش‌های دینی با استفاده از ابزارهای آموزشی و تربیتی؛
- آموزش چگونگی برقراری ارتباطات سالم در تعاملات اجتماعی؛
- تقویت مراکز مشاوره در مدارس و آگاه سازی دختران به تبعات فرار از خانه؛
- ایجاد محیط امن اجتماعی توسط مسئولان امر؛
- ایجاد مراکز مشاوره و مددکاری به صورت رایگان در سطح جامعه؛
- آگاه سازی مردم از طریق رسانه‌ها به خصوص صدا و سیما؛
- تهیه و تدوین برنامه‌های دراز مدت برای اقشار آسیب‌پذیر توسط مسئولان.
پس از اینکه دختری اقدام به فرار می‌کند از سوی خانواده و مسئولان اقداماتی همچون شناسایی دختران فراری در پارک‌ها، برخورد قانونی با والدینی که فرزندان خود را آزار می‌دهند، شناسایی باندهای فساد و فحشا برای جلوگیری از جذب دختران به این باندها باید صورت گیرد. همچنین برخی دختران فراری خانواده‌ای دارند که فاقد صلاحیت نگهداری وی هستند، مراکز بهزیستی و متولیان امر می‌توانند امکانات تحصیل و اشتغال آن‌ها را فراهم کنند و با آموزش مهارت‌های لازم راهی برای کسب درآمد وی ایجاد کنند تا وی برای مشکلات اقتصادی و تأمین نیازهای خود به راه‌های خلاف و مجرمانه نیندیشد.
در پایان باز هم تاکید می‌کنیم مهم‌ترین و اساسی‌ترین بخشی که می‌تواند در کاهش این معضل اجتماعی نقش داشته باشد، خانواده است. در صورتی که در خانواده‌ای ارزش‌ها و اصول دینی حاکم باشد و اصول ارتباط صحیح میان اعضای آن رعایت شود، از آمار این عمل خلاف به نحو چشمگیری کاسته خواهد شد.
منصوره فراهانی
بخش اجتماعی تبیان
