انتخابات
يكشنبه, ۱۸ فروردين ۱۳۹۲، ۰۳:۰۲ ق.ظ
انتخابات
الف – کیفیت انتخابات
ماده 17 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – انتخاب اعضای شورای روستا و شهر به صورت مستقیم ، عمومی ، با رأی مخفی و اکثریت نسبی آرا خواهد بود .
تبصره – در صورتی که آرای دو یا چند نفر از داوطلبان مساوی باشد اولویت با ایثارگران می باشد و در صورت نبودن افراد مذکور اولویت با فرد یا افرادی است که دارای مدرک تحصیلی بالاتر هستند و در صورت یکسان بودن مدرک تحصیلی ملاک انتخاب قرعه است .
ماده 17 مکرر ( الحاقی 6/7/1382 ) – وزارت کشور میتواند با هماهنگی هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ، قرائت و شمارش آراء را در تمام یا تعدادی از حوزه های انتخابیه با استفاده از رایانه انجام دهد .
ماده 18 – در هر نوبت انتخابات هر شخص واجد شرایط حق دارد فقط یک بار در یک شعبه اخذ رأی با ارائه شناسنامه رأی دهد .
تبصره ( الحاقی 6/7/1382 )- در انتخابات میاندوره ای ، در هر حوزه کسانی حق رأی دارند که در انتخابات قبلی آن دوره در همان حوزه رأی داده باشند یا در انتخابات شرکت نکرده باشند .
ماده 19 – در موارد زیر برگهای رأی باطل می شود ولی جزو آرای مأخوذه محسوب می گردد و مراتب در صورتجلسه قید و برگهای رأی مذکور ضمیمه صورتجلسه خواهد شد :
الف – آرا ناخوانا باشد .
ب – آرایی که از طریق خرید و فروش به دست آمده باشد .
ج – آرایی که دارای نام رأی دهنده یا امضا یا اثر انگشت وی باشد .
د – آرایی که کلاً حاوی اسامی غیر از نامزدهای تأیید شده باشد .
ﻫ - آرایی که سفید به صندوق ریخته شده باشد .
تبصره – چنانچه برگ رأی مشتمل بر اسامی خوانا و ناخوانا باشد فقط اسامی ناخوانا باطل خواهد بود .
ماده 20- در موارد زیر برگهای رأی باطل می شود و جزو آرای مأخوذه محسوب نمیگردد و مراتب در صورتجلسه قید و برگهای رأی مذکور ضمیمه صورتجلسه خواهد شد :
الف – کل آرای صندوقی که فاقد لاک و مهر انتخاباتی باشد .
ب – کل آرای مندرج در صورتجلسه ای که صندوق اخذ رأی آن فاقد اوراق رأی یا برگهای تعرفه باشد .
ج – آرایی که زاید بر تعداد تعرفه باشد .
د – آرایی که فاقد مهر انتخاباتی باشد .
ﻫ - آرایی که روی ورقه ای غیر از برگ رأی انتخاباتی نوشته شده باشد .
و – آرای کسانی که به سن قانونی رأی دادن نرسیده باشند .
ز – آرایی که با شناسنامه افراد فوت شده یا غیرایرانی اخذ شده باشد .
ح – آرایی که با شناسنامه غیر یا جعلی اخذ شده باشد .
ط – آرایی که با شناسنامه کسانی که حضور ندارند اخذ شده باشد .
ی – آرایی که از طریق تهدید به دست آمده باشد .
ک – آرایی که با تقلب و تزویر ‹‹ در تعرفه ها ، آرا ، صورتجلسه ها و شمارش ›› به دست آمده باشد .
تبصره 1 – آرای زاید مذکور در بند ‹‹ ج ›› به قید قرعه از کل برگهای رأی کسر میشود .
تبصره 2- چنانچه احراز شود که رأی دهنده بیش از یک برگ رأی به صندوق ریخته باشد ، همه اوراق وی باطل است و جزو آرای مأخوذه محسوب نخواهد شد .
ماده 21- در صورتی که در برگ رأی علاوه براسامی نامزدهای تأیید شده اسامی دیگر نوشته شده باشد ، برگ رأی باطل نیست و فقط اسامی اضافه خوانده نمی شود .
ماده 22- در صورتی که اسامی نوشته شده در برگ رأی بیش از تعداد لازم باشد ، اسامی اضافه از آخر خوانده نمی شود .
ماده 23- در صورتی که در برگ رأی نام یک داوطلب چند بار نوشته شده باشد فقط یک رأی برای او محسوب می شود .
ماده 24- در حوزه های انتخابیه ای که تا ده نفر نامزد انتخاباتی داشته باشد نامزدها میتوانند به تنهایی یا اشتراک برای هر یک از شعبه های ثبت نام و اخذ رأی و در حوزه های انتخابیه ای که بیش از ده نفر نامزد داشته باشد برای هر پنج شعبه ثبت نام و اخذ رأی یک نفر نماینده جهت حضور در محل شعب اخذ رأی به هیأت اجرایی معرفی نمایند .
تبصره – چنانچه نمایندگان کاندیداها تخلفی در شعب اخذ رأی مشاهده نمایند بدون دخالت مراتب را به هیأت اجرایی و نظارت کتباً اعلام خواهند نمود .
ب – شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان
ماده 25- انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند :
1- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران .
2- حداقل سن 15 سال تمام در روز اخذ رأی .
3- سکونت حداقل یک سال در محل اخذ رأی به استثنای شهرهای بالای یکصدهزار نفر جمعیت .
تبصره – کسانی که محل کار آنان خارج از محدوده حوزه انتخابیه باشد ولی افراد تحت تکفل آنان مانند همسر و فرزندان حداقل یک سال قبل از انتخابات در حوزه انتخابیه سکونت داشته باشند میتوانند در همان حوزه رأی دهند .
ماده 26- انتخاب شوندگان هنگام ثبت نام باید دارای شرایط زیر باشند :
الف – تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران .
ب – حداقل سن 25 سال تمام .
ج – این بند به موجب قانون اصلاحی 6/7/1382 حذف شده است .
د – اعتقاد و التزام عملی به اسلام و ولایت مطلقه فقیه .
ﻫ - ابراز وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران .
و ( اصلاحی 6/7/1382 ) – دارابودن سواد خواندن و نوشتن برای شورای روستا و داشتن حداقل مدرک دیپلم یا معادل آن برای شورای شهرهای دارای تا یک میلیون نفر جمعیت و مدرک فوق دیپلم یا معادل آن برای شورای شهرهای دارای بیش از یک میلیون نفر جمعیت .
تبصره 1- اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی به جای اسلام باید به اصول دین خود اعتقاد و التزام عملی داشته باشند .
تبصره 2- اعضای شوراها باید در محدوده حوزه انتخابیه خود سکونت اختیار نمایند . تغییر محل سکونت هر یک از اعضای شورا از محدوده حوزه انتخابیه به خارج از آن موجب سلب عضویت خواهد شد .
ماده 27- اعضای هیأتهای اجرایی و نظارت انتخابات شوراها از داوطلب شدن در حوزه های انتخابیه تحت مسئولیت خود محرومند .
ماده 28 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – اشخاص زیر به واسطه مقام و شغل خود از داوطلب شدن برای شوراهای اسلامی به ترتیب ذیل محرومند :
1- رئیس جمهور و مشاورین و معاونین وی ، وزرا ء ، معاونین و مشاورین آنان ، نمایندگان مجلس شورای اسلامی ، اعضای شورای نگهبان ، رئیس قوه قضائیه و معاونین و مشاورین وی ، رئیس دیوان عالی کشور ، دادستان کل کشور و معاونین و مشاورین آنان ، رئیس دیوان عدالت اداری ، رئیس سازمان بازرسی کل کشور ، شاغلین نیروهای مسلح ، رؤسای سازمانها و ادارات عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح ، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ومعاونین وی، رؤسا و سرپرستان سازمانهای دولتی،رئیس دانشگاه آزاد اسلامی،رؤسای کل ومدیران عامل بانکها،رئیس جمعیت هلال احمرو معاونین وی،رئیس بنیادمستضعفان وجانبازان،سرپرست بنیادشهید،سرپرست بنیادمسکن ، سرپرست کمیته امداد امام ، رؤسای سازمانها ، مدیران عامل شرکتهای دولتی ( مانند شرکت مخابرات ، دخانیات ... ) ، سرپرست نهضت سوادآموزی ، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران ، مدیران کل تشکیلات ستادی وزارتخانه ها و سازمانها و ادارات دولتی و سایر رؤسا ، مدیران و سرپرستانی که حوزه مسئولیت آنان به کل کشور تسری دارد ، از عضویت در شوراهای اسلامی سراسر کشور محرومند مگر آنکه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند .
2- استانداران و معاونین و مشاورین آنان، فرمانداران و معاونین آنان، بخشداران ، مدیران کل ادارات استانداری ، مدیران کل ، سرپرستان ادارات کل ، معاونین ادارات کل ، دادستانها ، دادیارها ، بازپرسها ، قضات ، رؤسای دانشگاهها ، رؤسای بانکها ، رؤسا ، سرپرستان و معاونین سازمانها و شرکتهای دولتی و نهادها و مؤسسات دولتی و یا وابسته به دولت که از بودجه عمومی به هر مقدار استفاده می نمایند و سایر رؤسا ، مدیران و سرپرستان استان ، شهرستان و بخش به ترتیب از عضویت در شوراهای اسلامی واقع در محدوده استان ، شهرستان و بخش محرومند ، مگر آنکه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند .
3- شهرداران و مدیران مناطق و مؤسسات و شرکتهای وابسته و شاغلین در شهرداری و مؤسسات و شرکتهای وابسته به آن از عضویت در شورای اسلامی شهر محل خدمت محرومند ، مگر آنکه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا نموده و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند .
ماده 29- اشخاص زیر از داوطلب شدن برای عضویت در شوراها محرومند :
الف – کسانی که در جهت تحکیم مبانی رژیم سابق نقش مؤثر و فعال داشته اند به تشخیص مراجع ذی صلاح .
ب – کسانی که به جرم غصب اموال عمومی محکوم شده اند .
ج – وابستگان تشکیلاتی به احزاب ، سازمانها و گروهکهایی که غیرقانونی بودن آنها از طرف مراجع صالحه اعلام شده باشد .
د – کسانی که به جرم اقدام بر ضد جمهوری اسلامی ایران محکوم شده اند .
ﻫ - محکومین به ارتداد به حکم محاکم صالحه قضایی .
و – محکومین به حدود شرعی .
ز – محکومین به خیانت و کلاهبرداری و غصب اموال دیگران به حکم محاکم صالحه قضایی .
ح – مشهوران به فساد و متجاهران به فسق .
ط – قاچاقچیان مواد مخدر و معتادان به این مواد .
ی – محجوران و کسانیکه به حکم دادگاه مشمول اصل (49) قانون اساسی باشند .
ک – وابستگان به رژیم گذشته از قبیل (اعضای انجمنهای ده ، شهر ، شهرستان و استان و خانه های انصاف ، رؤسای کانونهای حزب رستاخیز و حزب ایران نوین و نمایندگان مجلسهای سنا و شورای ملی سابق ، کدخدایان و خوانین وابسته به رژیم گذشته ) .
ماده 30 – هیچیک از داوطلبان عضویت در شوراها نمی توانند همزمان در بیش از یک حوزه انتخابیه به عنوان داوطلب عضویت در شورا ثبت نام نمایند ، در غیر اینصورت اسم آنان از فهرست داوطلبان حذف و از آن تاریخ به مدت چهارسال از داوطلب شدن در انتخابات شوراها محروم می گردند .
ماده 31 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – در صورتی که هر یک از شوراها به علت فوت ، استعفا یا سلب عضویت اعضای اصلی و علی البدل ، فاقد حد نصاب لازم برای تشکیل جلسه گردد و بیش از هیجده ماه به پایان دوره مانده باشد وزارت کشور موظف است حداکثر ظرف دو ماه انتخابات میاندوره ای جهت تکمیل تعداد اعضای اصلی و علی البدل و ادامه فعالیت آن را برگزار نماید .
ج – هیأت اجرایی و وظایف آنها
ماده32 (اصلاحی 6/7/1382 ) – بمنظور برگزاری انتخابات شوراهای اسلامی شهر ، هیأت اجرایی شهرستان به ریاست فرماندار و عضویت رئیس اداره ثبت احوال ، رئیس آموزش و پرورش و هشت نفر از معتمدان در محدوده شهرستان تشکیل می شود .
تبصره 1 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – برای تعیین هشت نفر معتمدان هیأت اجرایی ، فرماندار سی نفر از معتمدان اقشار مختلف مردم از کلیه شهرهای محدوده شهرستان را انتخاب و از آنان دعوت به عمل می آورد .
تبصره 2 ( الحاقی 6/7/1382 ) – اعضای هیأت اجرایی شهرستان و معتمدان دعوت شده از سوی فرماندار نباید داوطلب عضویت در شورای شهر باشند .
ماده 33 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – برای برگزاری انتخابات شوراهای اسلامی روستا ، هیأت اجرایی بخش به ریاست بخشدار و عضویت نمایندگان دستگاههای مذکور در ماده (32) و مسئول جهاد کشاورزی بخش یا معاون وی و هفت نفر از معتمدان محدوده بخش تشکیل می شود .
تبصره 1 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – برای تعیین هفت نفر از معتمدان هیأت اجرایی ، بخشدار سی نفر از معتمدان اقشار مختلف مردم از روستاهای محدوده بخش را انتخاب و از آنان دعوت به عمل می آورد .
تبصره 2 ( الحاقی 6/7/1382 ) – اعضای هیأت اجرایی بخش و معتمدان دعوت شده از سوی بخشدار نباید داوطلب عضویت در شورای روستا باشند .
ماده 34 ( اصلاحی 6/7/1382 )- معتمدان منتخب موضوع مواد (32) و (33) به دعوت فرماندار و بخشدار ( یا نماینده وی ) ظرف دو روز پس از انتخاب تشکیل جلسه داده ، پس از حضور دو سوم مدعوین ( حداقل بیست نفر ) از بین خود به ترتیب هشت و هفت نفر را به عنوان معتمدان اصلی و پنج نفر را به عنوان معتمدان علی البدل هیأت اجرایی شهرستان و بخش با رأی مخفی و اکثریت نسبی آراء انتخاب می نمایند .
ماده 35 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – فرماندار و بخشدار ( یا نماینده وی ) مکلف است به ترتیب هشت و هفت نفر ازمعتمدان اصلی را برای شرکت در جلسات هیأت اجرایی انتخابات دعوت نماید .
ماده 36- جلسات هیأت اجرایی با حضور دوسوم اعضا رسمیت یافته و در صورت استعفا یا غیبت غیرموجه هر یک از معتمدین هیأت اجرایی در سه جلسه که به منزله استعفا تلقی می گردد ، فرماندار یا بخشدار ( یا نماینده وی ) از اعضای علی البدل به ترتیب آراء به جای آنان دعوت خواهد نمود .
تبصره 1 – غیرموجه بودن غیبت با تصویب دوسوم اعضای هیأت اجرایی خواهد بود .
تبصره 2 –تصمیمات هیأت اجرایی با اکثریت آرای اعضای حاضر معتبر خواهد بود .
تبصره 3 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – در صورتی که با دعوت از اعضای اصلی و علی البدل ، اکثریت حاصل نگردید ، اعضای اداری هیأت اجرایی بقیه معتمدان ( تا سی نفر ) را دعوت نموده تا کسری اعضا را از میان خود انتخاب نمایند .
ماده 37- عضویت هر فرد در بیش از یک هیأت اجرایی بطور همزمان ممنوع است .
ماده 38- اعضای اداری هیأت اجرایی تا زمانی که از سمت اداری خود مستعفی یا برکنار نشده اند ، شخصاً مکلف به شرکت در جلسات هیأت اجرایی می باشند و غیبت غیرموجه آنان در جلسات هیأت اجرایی تمرد از وظایف قانونی محسوب می گردد و فرماندار یا بخشدار ( یا نماینده وی ) موظف است بلافاصله پس از غیبت اعضای اداری هیأت اجرایی مراتب را با ذکر علت غیبت به مقام مافوق وی اعلام دارد .
تبصره ( اصلاحی 6/7/1382 ) – در صورتی که فرماندار و بخشدار بدون عذر موجه در جلسات شرکت ننماید بقیه اعضاء هیأت اجرایی موظفند ، موضوع را صورتجلسه کرده و مراتب را به مقام مافوق گزارش نمایند .
ماده 39- هیأتهای اجرایی در اسرع وقت تشکیل جلسه داده و پس از تعیین محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی ، تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی را صورتجلسه نموده و یک هفته قبل از روز اخذ رأی مبادرت به انتشار آگهی انتخابات حاوی تاریخ برگزاری انتخابات و اوقات اخذ رأی و شرایط انتخاب کنندگان و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی در حوزه انتخابیه می نمایند .
ماده 40 – هیأتهای اجرایی برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رأی 5 نفر از معتمدین محل را که دارای سواد خواندن و نوشتن باشند انتخاب و جهت صدور حکم به فرماندار و بخشدار حوزه انتخابیه معرفی می نمایند .
تبصره 1- در صورتی که در محل استقرار شعبه ثبت نام و اخذ رأی به تعداد کافی معتمد با سواد نباشد هیأت اجرایی میتواند افرادی را از خارج ( حتی الامکان از محدوده همان بخش ) برای آن شعبه انتخاب و به حکم فرماندار یا بخشدار اعزام نماید .
تبصره 2- اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی از بین خود یک رئیس و یک نایب رئیس و سه نفر منشی انتخاب می نمایند .
ماده 41- مأموران انتظامی در حدود قانون موظف به ایجاد نظم و جلوگیری از هرگونه بی نظمی در جریان انتخابات و حفاظت صندوقهای رأی می باشند نیروهای نظامی و انتظامی حق دخالت در امور اجرایی و نظارت در انتخابات را ندارند .
ماده 42- هیأتهای اجرایی انتخابات شوراهای اسلامی مسئول صحت برگزاری انتخابات حوزه انتخابیه خود می باشند .
ماده 43- هیأتهای اجرایی میتوانند برای بعضی از مناطق که لازم باشد شعب سیار ثبت نام و اخذ رأی با ذکر مسیر حرکت و محل توقف تعیین نمایند .
ماده 44- هیأتهای اجرایی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که یک روز قبل از اخذ رأی ، محل ثبت نام و اخذ رأی آماده باشد .
ماده 45- فرماندار و بخشدار هر حوزه انتخابیه مکلف است پس از وصول دستور وزارت کشور مبنی بر شروع انتخابات و همزمان با تشکیل هیأت اجرایی تاریخ مراجعه داوطلبان عضویت در شوراهای اسلامی را ضمن انتشار آگهی به اطلاع کلیه اهالی حوزه انتخابیه برساند .
تبصره 1- مهلت مراجعه داوطلبان به فرمانداری ، بخشداری جهت اعلام داوطلبی هفت روز از تاریخ مقرر در آگهی ثبت نام می باشد .
تبصره 2- شرایط انتخاب شوندگان و تاریخ شروع و خاتمه قبول برگ اعلام داوطلبی از طرف فرماندار ، بخشدار در آگهی اعلام داوطلبی قید خواهد شد .
ماده 46- هیأت اجرایی موظف است بمنظور احراز شرایط مذکور در مواد 26 و 29 درباره هر یک از داوطلبان عضویت در شورای اسلامی شهر حسب مورد از مراجع ذیربط از قبیل اداره اطلاعات ، نیروی انتظامی ، دادگستری ، ثبت احوال استعلام نماید .
تبصره 1- چنانچه داوطلبان شرکت در انتخابات شوراهای اسلامی روستا مظنون به داشتن یکی از موارد مذکور در ماده 29 باشند هیأت اجرایی مربوط موظف است حسب مورد از مراجع ذی ربط مذکور در ماده فوق استعلام نماید .
تبصره 2- مراجع مذکور در ماده فوق موظف هستند ظرف مدت 10 روز از تاریخ وصول استعلام نسبت به موارد استعلام کتباً پاسخ دهند .
ماده 47- هیأتهای اجرایی پس از دریافت نتیجه رسیدگی به سوابق داوطلبان موظفند ظرف مدت هفت روز به صلاحیت داوطلبان رسیدگی و نتیجه را اعلام نمایند .
ماده 48 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – نظر هیأتهای اجرایی بخش و شهرستان مبنی بر تأیید صلاحیت داوطلبان قطعی است و نظر هیأتهای مذکور درخصوص رد صلاحیت داوطلبان حسب مورد با تأیید هیأتهای نظارت معتبر است .
ماده 49 – بررسی سوابق داوطلبان باید محرمانه انجام گیرد بطوری که موجب هتک حیثیت و آبروی افراد نشود و بررسیها از محدوده موارد مذکور در مواد 26 ، 27 ، 28 ، 29 و 30 این قانون خارج نگردد و افشای هرگونه اطلاعات دریافت شده توسط اعضای هیأتهای اجرایی و یا هر شخص دیگر ممنوع است .
ماده 50 – هیأتهای اجرایی مکلفند در انجام وظایف خود بی طرفی کامل را رعایت نمایند و در صورت تخلف ، فرماندار یا بخشدار موظف است با رأی اکثریت اعضای هیأت اجرایی نسبت به تعویض هر یک از معتمدین هیأت اجرایی و در مواردی که انحلال هیأت اجرایی ضروری باشد با تأیید استاندار و هیأت نظارت استان اقدام نماید . تشکیل مجدد هیأت اجرایی با رعایت مقررات مندرج در این قانون انجام می گیرد و تصمیمات متخذه هیأت اجرایی منحله عنداللزوم وسیله هیأت اجرایی جدید قبل از انقضای مهلت قانونی رسیدگی به صلاحیت داوطلبان قابل تجدیدنظر خواهد بود .
تبصره 1- داوطلبان شرکت در انتخابات شوراهای اسلامی روستا و شهر که صلاحیت آنان در هیأت اجرایی رد شده است میتوانند ظرف مدت 4 روز از تاریخ اعلام اسامی نامزدهای انتخاباتی شکایت خود را به ترتیب داوطلبان شورای اسلامی روستا به هیأت نظارت شهرستان و داوطلبان شورای اسلامی شهر به هیأت نظارت استان تسلیم نمایند .
تبصره 2- شاکیان می توانند شکایت خود را ظرف مهلت مقرر به هیأت اجرایی مربوط نیز تسلیم نمایند . هیأت اجرایی موظف است بلافاصله شکایت دریافتی را به هیأت نظارت ذیربط ارسال نماید .
تبصره 3- هیأت نظارت موظف است ظرف مدت 10 روز از تاریخ دریافت شکایات به آنها رسیدگی و نتیجه را به هیأت اجرایی مربوط اعلام نماید . نظر هیأت نظارت در این خصوص قطعی و لازم الاجرا است .
تبصره 4- هیأت اجرایی موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت ، اسامی آن تعداد از داوطلبانی را نیز که صلاحیت آنان مورد تأیید هیأت نظارت قرار گرفته است از طریق انتشار آگهی به اطلاع اهالی برساند .
ماده 51- فرماندار یا بخشدار یا نمایندگان آنان مکلفند فهرست اسامی نامزدهای تأیید شده انتخابات را ظرف 3 روز از طریق انتشار آگهی به اطلاع اهالی حوزه انتخابیه برسانند .
ماده 52- هیأتهای اجرایی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا دو روز پس از اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات شکایت واصله را بپذیرند و از تاریخ دریافت شکایات ظرف مدت پنج روز در جلسه مشترک هیأت اجرایی و هیأت نظارت به آنها رسیدگی و اخذ تصمیم نمایند .
د – هیأتهای نظارت و وظایف آنها
ماده 53- کیفیت نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی کشور طبق مواد 73 و 74 قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشوری و انتخابات شوراهای مزبور مصوب 29/4/1365 خواهد بود .
ماده 54- اعلام نتیجه اخذ رأی انتخابات شوراهای اسلامی روستا و بخش به عهده بخشدار و در انتخابات شوراهای اسلامی شهر به عهده فرماندار خواهد بود .
ماده 55- تأیید صحت انتخابات شوراهای روستا و بخش با هیأت نظارت بخش و اعلام آن توسط بخشدار انجام می گیرد . دراین خصوص چنانچه کسی شکایت داشته باشد ظرف مدت دو روز به هیأت نظارت شهرستان ارسال و هیأت مذکور ظرف مدت 15 روز نظرنهایی خود را اعلام خواهد نمود .
ماده 56- تأیید صحت انتخابات شوراهای شهر با هیأت نظارت شهرستان است و اعلام آن توسط فرماندار انجام میگیرد . دراین خصوص چنانچه کسی شکایتی داشته باشد ظرف مدت دو روز به هیأت نظارت استان ارسال و هیأت مذکور ظرف مدت 15 روز نظرنهایی خود را اعلام خواهد نمود .
ماده 57- توقف یا ابطال انتخابات یک یا چند شعبه اخذ رأی در روستاها به پیشنهاد هیأت نظارت شهرستان و تأیید هیأت نظارت استان خواهد بود .
ماده 58 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – در انتخابات شوراهای اسلامی شهر توقف یا ابطال انتخابات یک یا چند شعبه اخذ رأی که در سرنوشت انتخابات مؤثر باشد به پیشنهاد هیأت نظارت استان و تأیید هیأت مرکزی نظارت خواهد بود .
تبصره ( الحاقی 6/7/1382 ) – ابطال آراء باید مستند به قانون و همراه با اسناد و مدارک معتبر باشد . در غیراینصورت ابطال آراء جرم تلقی شده و مرتکب یا مرتکبین و نیز کسانی که گزارش یا شهادت کذب داده باشند طبق قانون مجازات می شوند .
ماده 59 ( اصلاحی 6/7/1382 ) – اقدامات هیأت نظارت شهرستان و هیأت نظارت استان جز در مورد تأیید صلاحیت کاندیداها و تأیید صحت انتخابات نافی اختیارات هیأت مرکزی نظارت نبوده و تصمیم هیأت مرکزی نظارت قطعی و لازم الاجرا است .
ماده 60 – جلسات هیأت مرکزی نظارت و هیأت نظارت شهرستانها با حضور 4 نفر از اعضا و جلسات هیأتهای نظارت استان و بخش با حضور کلیه اعضا تشکیل و مصوبات آنان با رأی اکثریت اعضا معتبر خواهد بود.
تبصره 1- در صورت تساوی آرا در تصمیم گیریها ، تصمیمی را که رئیس جلسه با آن موافقت دارد معتبر است .
تبصره 2- اعضای هیأتهای نظارت بخش و شهرستان و استان و ناظرین در شعب ثبت نام و اخذ رأی باید در انجام وظایف خود بی طرفی کامل را رعایت نمایند . در صورت تخلف ، فرد متخلف توسط هیأت نظارت مافوق برکنار می شود و چنانچه اکثر اعضای هیأت نظارت بی طرفی کامل را رعایت نکنند هیأت متخلف توسط هیأت مرکزی نظارت منحل خواهد شد .
ماده 61- هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی ، به طرق زیر نظارت خود را اعمال می نمایند :
الف – گزارشهای وزارت کشور و بازرسیهای آن .
ب – اعزام بازرسان مستقل در صورت لزوم برای رسیدگی به شکایات مربوط به هیأتهای اجرایی و مباشرین وزارت کشور .
ج – رسیدگی نهایی شکایات و پرونده ها و مدارک انتخابات .
د – تعیین ناظر در تمام هیأتهای مربوط به انتخابات .
تبصره – هیأتهای نظارت بر انتخابات شوراهای اسلامی میتوانند از کارمندان دولت درجهت نظارت بر انتخابات کمک بگیرند .
ماده 62- هیأتهای اجرایی موظفند هیأتهای نظارت مربوط را درجریان کلیه مراحل و امور انتخابات قرار دهند .
ماده 63- در تمام مدتی که انتخابات برگزار می شود هیأت مرکزی نظارت در سراسر کشور و هیأت نظارت استان و شهرستان و هیأتهای بخش در حوزه های انتخابیه خود بر کیفیت انتخابات نظارت کامل خواهند داشت و در هر مورد که سوء جریان یا تخلفی مشاهده کنند آن را به بخشداران و فرمانداران اعلام و آنان موظفند بنا به نظر هیأتهای مذکور طبق قانون انتخابات در رفع نواقص اقدام کنند و هیأتهای نظارت استانها مکلفند مسائل مورد اختلاف را در همان استان حل نمایند و در صورتی که مقامات وزارت کشور نظرات آنان را لحاظ ننمایند مراتب را جهت رسیدگی نهایی به هیأت مرکزی نظارت گزارش خواهند کرد .
ماده 64- وزارت کشور موظف است حداقل یک ماه قبل از صدور دستور شروع انتخابات در هر یک از حوزه های انتخابیه مراتب را به اطلاع و تأیید هیأت مرکزی نظارت برساند .
ماده 65- هیأتهای اجرایی موظفند یک نسخه از صورتجلسه اقدامات خود را به ناظرین تسلیم نمایند . در هر مورد که وجود امضای هیأتهای اجرایی در قانون انتخابات پیش بینی شده است امضای ناظرین نیز لازم است .
ماده 66- وزارت کشور بمنظور حسن انجام انتخابات میتواند مأمورینی جهت بازرسی و کنترل جریان انتخابات بطور ثابت یا سیار به حوزه های انتخابیه اعزام نماید .
ﻫ - تخلفات
ماده 67- ارتکاب هرگونه تقلب و تزویر در انتخابات و اعمال خلاف این قانون و آیین نامه اجرایی آن از قبیل موارد ذیل جرم محسوب می شود :
الف – خرید و فروش رأی .
ب – تقلب و تزویر در اوراق تعرفه یا برگ رأی یا صورتجلسات .
ج – تهدید یا تطمیع در امر انتخابات .
د – رأی دادن با شناسنامه جعلی .
ﻫ - رأی دادن با شناسنامه دیگری .
و – رأی دادن بیش از یکبار .
ز – اخلال در امر انتخابات .
ح – کم و زیاد کردن آرا و یا تعرفه ها .
ط – تقلب در رأی گیری یا شمارش آراء .
ی – رأی گرفتن با شناسنامه کسی که حضور ندارد .
ک – توصیه به نوشتن اسم نامزد معین در ورقه از طرف اعضای شعبه اخذ رأی یا هر فرد دیگری درمحل صندوق رأی .
ل – تغییر و تبدیل یا جعل و یا ربودن و یا معدوم نمودن اوراق و اسناد انتخاباتی از قبیل تعرفه و برگ رأی ، صورتجلسات ، تلکسها ، تلفنگرامها و تلگرافها .
م – بازکردن و یا شکستن قفل محل نگهداری و لاک و مهر صندوقهای رأی بدون مجوز .
ن – جابجایی ، دخل و تصرف و یا معدوم نمودن اسناد انتخاباتی بدون مجوز قانونی .
س – دخالت در امر انتخابات با سند مجعول .
ع – ایجاد رعب و وحشت برای رأی دهندگان یا اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی با سلاح یا بدون سلاح در امر انتخابات .
ف – دخالت در امر انتخابات با سمت مجعول یا به هر نحو غیرقانونی .
ص – ممانعت از حضور نمایندگان نامزدها در شعب ثبت نام و اخذ رأی .
ق – عدم رعایت بی طرفی و جانبداری از نامزد انتخاباتی توسط مجریان انتخابات و اعضای هیأتهای نظارت استان ، شهرستان و بخش و ناظران شعب ثبت نام و اخذ رأی .
تبصره – چنانچه وقوع جرایم مندرج در ماده فوق موجب گردد تا جریان انتخابات در یک یا چند شعبه ثبت نام و اخذ رأی از مسیر قانونی خود خارج شود و در نتیجه انتخابات مؤثر باشد مراتب جهت اخذ تصمیم به هیأت نظارت استان اعلام می گردد .
