مولا و لیلا

بشر بن حارث که به ((بشر حافى )) نیز شهرت دارد، از عارفان بنام قرن دوم است . وى اهل مرو بود و گویند در ابتدا روزگار خود را به گناه و خوشگذرانى صرف مى‏کرد که ناگهان به زهد و عرفان گرایید . علت شهرت او به ((حافى )) آن است که هماره با پاى برهنه مى‏گشت . از او حکایات بسیارى نقل شده است؛ از جمله: 

در بازار بغداد مى‏گشتم که ناگهان دیدم مردى را تازیانه مى‏زنند. ایستادم و ماجرا را پى گرفتم . دیدم که آن مرد، ناله نمى‏کند و هیچ حرفى که نشان درد و رنج باشد از او صادر نمى‏شود. پس از آن که تازیانه‏ها را خورد، او را به حبس بردند. از پى او رفتم . در جایى، با او رو در رو شدم و پرسیدم: این تازیانه‏ها را به چه جرمى خوردى؟ گفت: شیفته عشقم. گفتم: چرا هیچ زارى نکردى؟ اگر مى‏نالیدى و آه مى‏کشیدى و مى‏گریستى، شاید به تو تخفیف مى‏دادند و از شمار تازیانه‏ها مى‏کاستند. گفت: معشوقم در میان جمع بود و به من مى‏نگریست . او مرا مى‏دید و من نیز او را پیش چشم خود مى‏دیدم . در مرام عشق، زاریدن و نالیدن نیست . 

گفتم: اگر چشم مى‏گشودى و دیدگانت معشوق آسمانى را مى‏دید، به چه حال بودى!؟ مرد زخمى، از تأثیر این سخن، فریادى کشید و همان جا جان داد.

در این معنا، مولوى گفته است: 

عشق مولا کى کم از لیلا بود - - گوى گشتن بهر او اولى بود 

همو گوید: 

اى دوست شکر بهتر، یا آن که شکر سازد - - خوبى قمر بهتر، یا آن که قمر سازد

بگذار شکرها را، بگذار قمرها را - - او چیز دگر داند، او چیز دگر سازد